Fagridalur

Milli Vopnafjarðar og Fljótsdalshéraðs gengur fjallgarður í sjó fram. Inn í hann skerast nokkrir smádalir, og eru Fagridalur og Böðvarsdalur þeirra mestir. Milli þeirra gengur Búrfjall þverhnípt í sjó fram. Það er ekki hátt fjall, en nokkuð bratt og erfitt yfirferðar. Eigi verður komizt landveg frá Fagradal nemma annaðhvort yfir Hellisheiði til Jökulsárhlíðar eða Búrfjall til Böðvarsdals. Veldur þessi lega nokkurri einangrun, einkum að vetrarlagi. Fagridalur er nokkur víðáttumikil jörð, en ekki gróin eða grasgefin að sama skapi. Eru fjöllin sem að dalnum liggja brött og mjög grýtt. Gott beitiland er þó í dalnum og gróðurgeirar teygja sig upp eftir snarbröttum hlíðunum milli grjótskriðnanna. Vegna víðáttunnar er beit notadrjúg, enda gróður kjarnmikill. Bætir vetrarbeit verulega upp hversu heyöflun er takmörkuð og engjar rýrar. Fjörubeit er líka til mikilla nota, en ekki með öllu hættulaus.

Strandlengja Fagradals er mjög löng og fjörubakkar allsstaðar háir og brattir. Skiptast þar á víkur og vogar með söndum, klöppum, malarfjörðum og urðum, en milli þeirra ganga fram nes og tangar, klettabríkur og hleinar. Yzti hluti fjallgarðsins heitir Kollumúli. Ganga þar sums staðar standbjörg í sjó fram, en milli þeirra teygja sig urðarskriður frá fjallsbrún niður í fjör. Eru skriðurnar illa yfirferðar og oft ófærar að fjallalagi vegna fanna og svelllaga.

Út af Kollumúla er Bjarnarey, allstór eyja, sem liggur undir Fagradal. Er hún grasgefin mjög, og var þar oft haft fé á veturna. Gekk það þar sjálfala, enda enginn til hirðingar. Klettaborgir nokkrar eru á eynni og veittu þær fénaði ágætt skjól hvaðan sem vindur blés. Aldrei féll fé í eynni, en stundum týndi það tölunni vegna slysa, einkum í sambandi við fjörubeit. Fagridalur er mikil hlunnindajörð, og þótt mörg þeirra væru eigi auðsótt gerðu þau býlið eftirsóknarvert til ábúðar á þeim tíma sem gildi bújarða miðaðist mest við möguleika til mataröflunar. Æðarvarp var mikið í Bjarnarey, rekafjörur margar, fengsæl fiskimið við bæjarvegginn að kalla og dálítil selveiði. Tryggðu þessi hlunnindi mjög afkomu Fagradalsbænda, en atorku og dugnað þurfti til þess að færa sér þau í nyt. Varð það eigi gert nema með nokkrum mannafla. Var því jafnan fjölmennt í Fagrabal og oftast tví- eða fleirbýli.

Heimild: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands 01.01.1971, s. 129-130

Listi yfir staði | Hitakort