Rósa Guðmundsdóttir

1795 - 1855  (59 ára)

• Fornafn	Rósa Guðmundsdóttir  [1, 2, 3, 4]
  Gælunafn	Skáld-Rósa, Vatnsenda-Rósa
  Fæðing	23 des. 1795	Ásgerðarstöðum, Skriðuhr., Eyjafjarðarsýslu, Íslandi   [1, 2]
  		Myrkárprestakall; Prestsþjónustubók Myrkársóknar 1784-1816, s. 34-35
  Andlát	28 sep. 1855	Efri-Núpi, Fremri-Torfustaðahr., V-Húnavatnssýslu, Íslandi   [1, 2, 4]
  		Staðarbakkaprestakall; Prestsþjónustubók Efranúpssóknar 1817-1859. Manntal 1816, s. 178-179
  Greftrun	10 okt. 1855	Efri-Núpskirkjugarði, Fremri-Torfustaðahr., V-Húnavatnssýslu, Íslandi   [1, 2, 4]
  		Rósa Guðmundsdóttir - Vatnsenda-Rósa
  Nr. einstaklings	I16931	Legstaðaleit
  Síðast Breytt	20 nóv. 2023

  
  

• Ljósmyndir

  En pige fra Mödrevallis eftir F.C. Lund Engin mynd er til með vissu af Skáld-Rósu en Gísli Kolbeins, sem ritaði ævisögu hennar, staðhæfir að þetta málverk eftir F.C. Lund, sem þekkt er undir nafninu En pige fra Mödrevallis, sé af Skáld-Rósu.

  
  

  Skjöl

  Vatnsenda-Rósu veglega minnzt - Legsteinn afhjúpaður að Efra-Núpi.

  
  

  Sögur

  Skáld-Rósa - Stiklað á stóru í ættfræðinni Höfundur: sr. Gísli Halldórsson Kolbeins

  
  

  Andlitsmyndir

  Rósa Guðmundsdóttir Skorið út úr myndinni En pige fra Mödrevallis.




• Kort yfir atburði		Fæðing - 23 des. 1795 - Ásgerðarstöðum, Skriðuhr., Eyjafjarðarsýslu, Íslandi Andlát - 28 sep. 1855 - Efri-Núpi, Fremri-Torfustaðahr., V-Húnavatnssýslu, Íslandi Greftrun - 10 okt. 1855 - Efri-Núpskirkjugarði, Fremri-Torfustaðahr., V-Húnavatnssýslu, Íslandi  = Tengill á Google Earth
  Skýringar á merkingum	: Heimilisfang       : Staðsetning       : Bær/Borg       : Hreppur       : Sýsla       : Land       : Ekki stillt

  
  

• Athugasemdir

  Rósa Guðmundsdóttir, sem oftast er nefnd Vatnsenda-Rósa eða Skáld-Rósa, fæddist á Ásgerðarstöðum í Hörgárdal 23. desember 1795. Hún var dóttir Guðmundar Rögnvaldssonar og Guðrúnar Guðmundsdóttur, sem bjuggu þar og í Fornhaga. Guðmundur var þá með bestu bændum hreppsins og Guðrún var ljósmóðir. Guðrún dó þegar Rósa var 12 ára og er sagt að ekki löngu síðar hafi Rósa farið sem vinnukona á amtmannssetrið á Möðruvöllum, en hún var annars til heimilis víða um landið um ævina, lengst í Húnaþingi. Hún giftist 1817 Ólafi Ásmundssyni úr Fnjóskadal, en þau slitu samvistir. Sagt er að Rósa hafi gifst honum fyrir mikla eftirgangsmuni hans, án þess að hún vissi hvað hún væri að gera. Öðru sinni giftist hún Gísla Gíslasyni frá Vesturhópshólu 1840, og bjuggu þau víða, m.a. undir Jökli. Gísli var 19 árum yngri en Rósa og var ást þeirra með nokkrum hita fyrst, en erfiðleikar komu fram síðar. Frægastar eru ástir Rósu og Natans Ketilssonar. Hann þótti vandræðamaður og a.m.k. lánlítill. En hann hefur vakið dýpstu tilfinningar Rósu og verið hennar ,,eina ást" ef svo má segja. Rósa virðist og hafa vakið sömu tilfinningar í brjósti Natans. Sumarið 1855 réðu þau Gísli sig í kaupavinnu, trúlega norður í Árnes til Guðrúnar dóttur hennar og Sveinbjörns manns hennar. Á heimleiðinni, þar sem leiðin lá um gamlar slóðir í Húnavatnssýslunni fær Rósa gistingu á Efra-Núpi. Þar veikist hún og deyr föstudaginn 28. september 1855. Dánarorsökin er sögð taklandfarsótt. Eftir Rósu liggja fyrst og fremst lausavísur og hafa margar þeirra orðið alkunnar. Ekkert er þó til í eiginhandarriti Rósu og ekkert birtist eftir hana á prenti á meðan hún lifði. Flestar þekktustu vísur hennar eru samsafn sem gengur jafnan undir nafninu Vísur Vatnsenda-Rósu og eru þær oftast sungnar við íslenskt þjóðlag sem Jón Ásgeirsson útsetti. Rósa hvílir í Efri-Núpskirkjugarði, á stað sem sagt er að hún hafi sjálf valið. Myndina af legstein Rósu, sem samband kvenfélaga í V-Húnavatnssýslu lét gera og var settur á leiði hennar 15. ágúst 1965, tók Anna Guðrún Torfadóttir og fær hún kærar þakkir fyrir! [5, 6, 7]

  
  

• Heimildir

  [S315] Fréttabréf Ættfræðifélagsins, 01.03.2008, s. 3-7. [S1] Gardur.is. [S1162] Myrkárprestakall; Prestsþjónustubók Myrkársóknar 1784-1816, s. 34-35. [S1137] Staðarbakkaprestakall; Prestsþjónustubók Efranúpssóknar 1817-1859. Manntal 1816, s. 178-179. [S31] Morgunblaðið, 17-08-1965, s. 3. [S25] Wikipedia, https://is.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3sa_Gu%C3%B0mundsd%C3%B3ttir. [S315] Fréttabréf Ættfræðifélagsins, 01.09.2017, s. 2-5.